Oorspronkelijk was de vraag of Jan Bogerd ‘een paar maanden kon bijspringen’ als vervanger in het College van Bestuur (CvB). Het werd ruim anderhalf jaar en de interimbestuurder werd in korte tijd een vaste waarde. Eind maart neemt hij afscheid van Avans Hogeschool.
Moest je er lang over nadenken toen de voorzitter van de Raad van Toezicht je vroeg voor deze klus?
“Zeker niet. Sterker nog: ik heb meteen ‘ja’ gezegd. Ik wist door mijn vice-voorzitterschap van de Vereniging Hogescholen dat Avans een belangrijke, mooie hogeschool is binnen de hbo-sector. Het ging me aan het hart dat het daar goed mee zou gaan. Ik was ook nieuwsgierig naar wat ervoor zorgde dat Avans altijd zo hoog in de waarderingslijstjes eindigde.”
Duurde het lang voordat je antwoord had op die vraag?
“Nee hoor, ik ervoer al vrij snel dat gemeenschapsgevoel. De vriendelijkheid en warmte in hoe mensen met elkaar omgaan. De betrokkenheid tussen collega’s en de liefde waarmee ze naar het onderwijs kijken. Al die dingen zorgen ervoor dat studenten zich hier thuis voelen. Dat ze zich gewaardeerd, erkend en herkend weten.”
Wanneer wist je: dit is meer dan even bijspringen?
“Na een paar maanden had ik aardig scherp hoe Ambitie 2025 in elkaar zat. Een mooie en ambitieuze strategie. Maar ik miste een duidelijke samenhang tussen de elementen die onder het kopje ‘Kennisorganisatie’ bij elkaar stonden. In de dagelijkse realiteit was Avans toch nog vooral een voltijd bachelor-instelling. Om een volwaardige kennisinstelling te zijn, moet je weten hoe de verschillende elementen in elkaar grijpen, hoe ze effect hebben op elkaar. Hoe het Ad- en het masteronderwijs de bachelors versterken en hoe onderzoek en de connectie met de buitenwereld het onderwijs krachtiger maken.”
“Al die onderdelen waren in mijn optiek te weinig aan elkaar verbonden. Het leverde te weinig synergie op. Ik heb als bestuurder geprobeerd die elementen nadrukkelijker met elkaar te verbinden en mensen bewust te maken van het belang daarvan. Zo is er bijvoorbeeld geen aparte academie voor masters gekomen, maar zijn de masters in de huidige academies opgenomen.”
Een andere belangrijke ontwikkeling was de invoering van het nieuwe onderwijsmodel.
“Dat lag er natuurlijk al toen ik binnenkwam, dus aan de ontwikkeling heb ik niet heel veel bijgedragen. Maar ik was wel nauw betrokken bij de start. Ik heb het vaker gezegd, maar Avans mag daar ongelooflijk trots op zijn. Ik heb nog bij geen enkele andere organisatie gezien dat flexibel onderwijs in deze vorm over de volle breedte is ingevoerd.”
“Dit model is enorm krachtig. Het maakt niet alleen flexibilisering van het onderwijs mogelijk, maar je kunt het ook gebruiken bij het combineren van initieel onderwijs (de eerste onderwijsloopbaan van studenten vóórdat ze bijvoorbeeld de arbeidsmarkt betreden, zoals het hoger beroepsonderwijs, red.) en post-initieel onderwijs (onderwijs dat studenten volgen ná hun eerste onderwijsloopbaan, zoals een deeltijdcursus naast het werk, red.). Het maakt het veel makkelijker om te anticiperen op ontwikkelingen in de buitenwereld, in het werkveld, in de regio. Een nieuw programma van 60 studiepunten rond een actuele vraag uit de omgeving is nu veel makkelijker en sneller op te zetten.”
Hoe kijk je terug op je periode bij Avans?
“Ik heb met veel plezier gewerkt hier. Ik kreeg de ruimte om vragen te stellen. Over processen, over de kwaliteit, over mogelijkheden om dingen slimmer te doen. Iedereen die ik sprak in de organisatie gunde me die ruimte. Ze stonden open voor vragen en voor feedback. Dat is lang niet in elke organisatie zo, zeg ik uit ervaring. De laatste weken hier heb ik nog aardig wat te doen gehad, maar ik draag mijn werk vol vertrouwen over aan Charissa Freeze.”
Heb je een voorbeeld van iets dat je hier hebt meegemaakt dat je typerend vond voor Avans?
“Ik was vorig jaar aanwezig bij een presentatie van studenten van de minor Continu Verbeteren. Andere studenten stelden vragen over die presentaties, en docenten die hen begeleidden stelden ook vragen. De véiligheid die die docenten creëerden om een goede dialoog mogelijk te maken, daar was ik enorm van onder de indruk. De interactie was kwalitatief zó goed, met respect en waardering voor elkaar. Dat tekende voor mij de kern van de onderwijskwaliteit bij Avans.”
Wat wil je de collega’s nog meegeven bij je afscheid?
“Ten eerste: blijf met optimisme naar de toekomst kijken. Avans heeft goud in handen met zo’n onderwijsmodel en met de sterke community die het vormt. De informele organisatie is een grote kracht van Avans. Fórmeel kan het nog sterker. Meer harmoniseren en standaardiseren, minder fragmenteren en nadruk leggen op uitzonderingen. Beleid op de juiste manier uitvoeren en controleren. Elkaar aanspreken op het nakomen van afspraken. Het maakt uiteindelijk de organisatie sterker. Dat is ook nodig nu Avans scherper aan de wind moet gaan varen omdat de inkomsten dalen.”
“Daarnaast is het belangrijk om groot te blijven denken. Kijk naar de ontwikkelingen in de buitenwereld en durf daar een rol in te pakken. Zoek grote partijen en netwerken op, en verbind je daar voor lange tijd aan. Kijk naar de thema’s veiligheid en weerbaarheid, waar Avans sterk in zit. Op dit moment is dat hét onderwerp waar het in de geopolitiek om draait. Profileer je daar dus op, zorg dat je partner bent van organisaties als Defensie en de Veiligheidsregio. Start nieuwe keuzemodules op dit gebied. En doe het als één organisatie, die zowel onderzoek als onderwijs ontwikkelt en brede programma’s neerzet.”
Genoeg uitdagingen voor Avans dus. En wat wordt jouw volgende uitdaging vanaf april?
“Ik vind het altijd lastig om bezig te zijn met een nieuwe functie als ik het huidige werk nog niet heb afgerond. Ik ben verknocht aan de publieke sector, dus ik denk dat ik het daarin ga zoeken. Maar het kan volgende week zomaar anders zijn, want ik heb nog geen plan.”
Mocht dat nog een paar weken zo blijven, dan kun je altijd nog mee gaan lopen in de demonstratie tegen de bezuinigingen op het hbo.
“(lacht) Tijdens de Avansdag is dat hè? Goed gepland! Het zou niet de eerste keer zijn; ik heb een tijdje geleden nog in een klimaatdemonstratie meegelopen. Kijk, activisme speelt een belangrijke rol in onze samenleving. Het heeft veel veranderingen tot stand gebracht. Vrouwenkiesrecht bijvoorbeeld, om maar iets te noemen. En het is zeker de moeite waard om tegen deze bezuinigingen te protesteren. Om het belang van het hoger onderwijs nog eens te benadrukken. De waarde die we creëren voor de samenleving is groot. Het is belangrijk dat we, ook als Avans, die waarde ook echt aan de samenleving duidelijk maken.”