Veiligheid & Veerkracht

In Tilburg West ontstaat iets moois: Avans en Fontys Hogeschool werken hier samen met bewoners, studenten, gemeente en maatschappelijke organisaties aan vraagstukken die in de wijk leven. Bij FieldLab West ontmoeten al deze partijen elkaar letterlijk onder één dak. “We hebben elkaars expertise nodig – én die van bewoners.”

Avansdocent en bruggenbouwer Stefan van Teeffelen is samen met Michelle de Bruijn-Meijer (Fontys) de drijvende kracht achter het lab. In 2024 zetten ze het initiatief op om studenten, scholen, de gemeente, buurtbewoners en andere partners samen te brengen. En zo de wijk Tilburg West te versterken en te verbeteren. Het concept van FieldLab West draait om gezamenlijk leren door te durven doen en het realiseren van dromen uit de buurt.​

Wijkcentrum Wij West is het kloppend hart van Tilburg West. Het is de thuisbasis van FieldLab West én het onderkomen van onder andere een Bike en PC Repair Shop, een ruilwinkel, een textiel- en kookatelier, een Pools adviespunt en een kapsalon. Daarnaast kunnen bewoners er terecht voor gratis kinderkleding. En voor werkzoekenden en startende ondernemers is er advies en begeleiding.

“Hoe je Tilburg West typeert, hangt af van je perspectief”, vertelt Stefan. “Vanuit beleidsperspectief hebben we het vaak over een achterstandswijk of Vogelaarwijk. De wijk heeft ook te maken met maatschappelijke problematiek, zoals armoede en problemen op het gebied van gezondheid, leefbaarheid en veiligheid. Maar als je met bewoners spreekt, is het vooral een wijk met heel veel kracht, pracht, potentie en talent.”

Onderwijs de wijk in brengen

Even terug naar de term bruggenbouwer: wat verstaat Stefan daaronder? “Ik sta met één been in de leefwereld van mensen en met het andere in de wereld van onderwijs. Ik probeer die logica’s met elkaar te verbinden. We brengen studenten, onderzoekers, professionals en bewoners bij elkaar om te werken aan impactvolle projecten voor de wijk. En dat is uitdagend op allerlei fronten, maar precies dat maakt het waardevol.”

FieldLab West is meer dan een fysieke plek; het is een manier van werken. Stefan: “Het doel is om het onderwijs letterlijk de wijk in te brengen. We willen de kracht van studenten en onderzoekers ontsluiten voor de samenleving. Studenten voeren hier stages en afstudeerprojecten uit, in verbinding met wat er in de wijk speelt.”

Hokjes doorbreken

Die studenten zijn van allerlei verschillende opleidingen, zoals de Juridische Hogeschool, Commerciële Economie, Communicatie en Integrale Veiligheidskunde. Daarnaast zijn er onder meer Avans-onderzoekers actief van de Centres of Expertise Perspectief in Gezondheid en Veiligheid & Veerkracht. Dat is niet voor niets, legt Stefan uit: “We willen leren hoe je die werelden van bewoners, beleid en onderwijs samenbrengt. De wijk ís al integraal – daar lopen de lijnen van zorg, veiligheid en welzijn door elkaar. Maar instituties zitten vaak nog opgesloten in hun eigen hokjes. FieldLab West is een plek waar we dat doorbreken.”

Een mooi voorbeeld is een simpel initiatief van een student: een ‘smoelenboek’ van een straat, waarin bewoners hun verhaal vertellen. Stefan: “Mensen leerden hun buren kennen. Dat leverde verbinding én sociaal kapitaal op. Je kunt boeken schrijven over sociale cohesie, maar dit werkte gewoon.”

Meer beweging met de Fitcoin

Haye de Bruijn (foto boven), die de opleiding Business Innovation bij Avans volgt, studeert af bij FieldLab West. Hij helpt een bewoner om de Fitcoin tot een succes te maken. Dat is een beweeg-app, waarmee je coins krijgt als je meedoet aan gezonde activiteiten. Met die coins spaar je voor een beloning, zoals een gezonde lunch bij Wij West of een tegoedbon om boodschappen te kunnen doen.

Haye: “Mijn opdracht is om meer mensen gebruik te laten maken van de app en een community te bouwen. Daarvoor heb ik een nieuwe activiteit bedacht: deelnemers kunnen coins verdienen door de app te koppelen aan hun stappenteller.”

“Het is heel fijn dat we hier allemaal op dezelfde plek werken”, vindt Haye. “Als ik bijvoorbeeld aan Stefan vraag of hij een bewoner kent die ik wat vragen kan stellen, dan heeft hij dat zo geregeld. Ook met de andere afstudeerders heb ik contact. We kunnen elkaar aanvullen en helpen. Dat is echt heel fijn. Daarnaast vind ik het leuk om iets bij te dragen aan de maatschappij. Dat is toch wat anders dan werken voor een groot bedrijf.”  

Gezien en gehoord

Femke Peeters, die de opleiding Social Work bij Avans volgde, zette vanuit FieldLab West de podcastserie Ons West op, waarin ze – samen met Avans-onderzoeker Alex Schenkels van het lectoraat Betrokken Wetenschap – op zoek gaat naar de persoonlijke verhalen achter de bewoners. “Ik wilde mensen een stem geven, en zorgen dat ze zich gezien en gehoord voelen. Door kwetsbare verhalen te delen, hoopte ik ook dat anderen zich minder eenzaam zouden voelen in hun eigen ervaringen.”

Femkes podcast gaf bewoners ruimte om te spreken over wat hen bezighoudt. “Ik heb gesproken met Abdel over zijn kunst en vrijwilligerswerk, met oudere dames over hun dansinitiatief, en met Yolanda over haar ervaringen met seksueel misbruik en verslaving,” vertelt ze. “Dat zijn geen makkelijke onderwerpen, maar ze mogen gehoord worden. Yolanda zei: ‘Ik hoop dat ik anderen hiermee kan helpen.’ Dat raakte me, want dat wilde ik zelf ook bereiken.”

FieldLab als toekomstmodel?

Voor Femke maakte het werken in FieldLab West echt het verschil. “Het is een geweldige plek voor studenten om initiatief te nemen. In mijn eerdere afstudeerplek was dat veel lastiger. Hier is niets vastgeroest, alles staat open. In een traditionele organisatie kun je als student moeilijk verandering brengen. Hier wél.”

Femke en Stefan delen een droom: dat deze manier van werken gemeengoed wordt. “Ik hoop dat het onderwijs over 10 jaar standaard plaatsvindt in FieldLab-achtige constructies”, zegt Stefan. “We moeten af van het idee dat complexe maatschappelijke problemen opgelost kunnen worden binnen één vakgebied. We hebben elkaars expertise nodig – én die van bewoners. Daar liggen vaak de meest creatieve oplossingen.”

In maart en april richten we ons op Gezondheid, zorg en welzijn, een belangrijk thema van Avans. We doen praktijkgericht onderzoek waarin het perspectief van verschillende mensen, verschillende vormen van onderzoek en de invloed van de leefomgeving aan bod komt. Dat onderzoek verbinden we met onderwijs en werkveld. Door onze kennis te delen, stellen we professionals in staat om het verschil te maken.